Podstawy Ortodoncji: Definicja i Cel Leczenia
Ortodoncja jest dziedziną stomatologii zajmującą się diagnozowaniem, zapobieganiem i leczeniem nieprawidłowości zębów i zgryzu. Zajmuje się ona korygowaniem pozycji zębów i szczęk w celu poprawy funkcjonowania jamy ustnej oraz estetyki uśmiechu. Zakres ortodoncji obejmuje nie tylko stosowanie aparatów ortodontycznych, zarówno stałych jak i ruchomych, ale również prowadzenie interwencji chirurgicznych w bardziej złożonych przypadkach. Zabiegami ortodontycznymi można się zajmować w każdym wieku, choć najczęściej są to dzieci i młodzież, ponieważ ich struktury kostne są jeszcze w fazie wzrostu, a więc łatwiej poddają się korekcji. Głównym celem leczenia ortodontycznego jest osiągnięcie harmonijnego zgryzu, co przekłada się na poprawę funkcji żucia, mowy oraz zdrowia ogólnoustnego, ponadto pozytywnie wpływa na wygląd i samoocenę pacjenta.
Rodzaje Aparatów Ortodontycznych i Ich Zastosowanie
Aparaty ortodontyczne dzielą się na stałe, zwane również „aparatami na stałe”, oraz ruchome, które pacjent może samodzielnie wkładać i wyjmować z jamy ustnej. Aparaty stałe, jak metalowe lub estetyczne zamki przyklejane do zębów, połączone są łukami, które stopniowo przesuwają zęby w pożądanym kierunku. Nowoczesne technologie, takie jak aparaty samoligaturujące, które nie wymagają stosowania elastycznych ligatur, czy też przejrzyste nakładki ortodontyczne (np. Invisalign), które są praktycznie niewidoczne, sprawiają że leczenie jest nie tylko skuteczne, ale i komfortowe dla pacjenta.
Natomiast aparaty ruchome zwykle stosuje się u dzieci i mają one za zadanie kierowanie wzrostem i rozwojem szczęk. Rodzaje aparatu ruchomego to między innymi: płytki, trenery czy funkcjonalne. Ich efektywność w znacznym stopniu zależy od dyscypliny pacjenta w stosowaniu zaleceń ortodonty. Ponadto, w niektórych sytuacjach, aby uzyskać optymalny efekt, niezbędne jest połączenie terapii ortodontycznej z chirurgicznej interwencji, znanej jako ortognatyczna.
Zalecenia Po Zastosowaniu Aparatu Ortodontycznego
Okres leczenia ortodontycznego wymaga od pacjentów szczególnej dbałości o higienę jamy ustnej, gdyż aparaty są miejscem, gdzie łatwiej może dojść do gromadzenia się płytki nazębnej i resztek pokarmowych. Odpowiednia higiena obejmuje regularne szczotkowanie zębów po każdym posiłku, używanie specjalnych szczoteczek do aparatów oraz nić dentystyczną. Zaleca się również ograniczenie spożywania pokarmów twardych, lepkich lub bardzo cukrowych, które mogą uszkodzić aparat lub przyczynić się do powstania próchnicy. Regularne wizyty u ortodonty są niezbędne do monitorowania postępów leczenia i dokonywania niezbędnych korekt w aparaturze. Po zakończeniu aktywnej fazy leczenia, pacjenci muszą często używać retencji, czyli elementów stabilizujących uzyskaną pozycję zębów, aby zapobiec ich powrotowi do pierwotnego ustawienia.